من فقط میخواهم درس بخوانم. این جرم نیست.. یلدا، شاگرد ۱۴ سال یک صنف مخفی برای زنان در افغانستان، گفت. او همراه ۲۹ همصنفیاش با ترس و هراس درس میخوانند. به جای اینکه نگاهش به تخته یا استاد باشد، همیشه چشم به راه نشانهای از طالبان است. هرچند قابل درک است که آنان در برابر این جنگ علیه زنان احساس ناامیدی کنند، اما هر یکی از آنها با آرزوها و رویاهای خود به صنف حاضر میشوند.
دو سال از وضع محدودیت تعلیم زنان توسط طالبان گذشته و افغانستان هنوز هم تحت شرایطی است که سازمان ملل آن را «آپارتاید جنسیتی» توصیف کرده است. با آنهم، پرستو حکیم، خالق شبکه SRAK، از پیروی از مقررات غیرقابل تصور طالبان امتناع کرد. او یک شبکه مکتبها را ایجاد کرد که به دختران و زنان جوان آموزش میدهد و آنان را از تراژدیهای روزمره رهایی میبخشد.
انگیزه حکیم برای ایجاد SRAK در سال ۲۰۲۱ زمانی شکل گرفت که کابوسهایش به حقیقت تبدیل شدند: تانکهای طالبان پس از خروج ایالات متحده از افغانستان وارد کابل شدند. وعدههای پوچ طالبان برای اینکه نسبت به دوره حکومت قبلی خود (۱۹۹۶-۲۰۰۱) مترقیتر باشد، حکیم را برای تأسیس SRAK تشویق کرد. الهام او همچنین از یک مستند ساخته کریستین امانپور در سال ۱۹۹۶ به نام «نبرد برای افغانستان» سرچشمه گرفت. او تصمیم گرفت که «[باید] حداقل چیزی را برای دختران آغاز کنم که بتوانند در مکانهای زیرزمینی گردهم بیایند و یک اجتماع کوچک برای یادگیری و تعلیم و تربیه داشته باشند.»
حکیم از دوست خود، مریم، تقاضای کمک کرد. مریم با اشتیاق آماده شد که به پایان دادن به حس «زندهمانند» که بسیاری از دختران و زنان – از جمله خودش – در خانه احساس میکردند، کمک کند. مریم توضیح داد: «من در وضعیتی بودم که میخواستم فریاد بزنم، اما نمیتوانستم، این از بدترین روزهای زندگیام بود.»
یلدا، مریم و بسیاری دیگر آرزوی یک آینده بدون طالبان را در دل دارند و خود را برای روزی آماده میکنند که بتوانند از تاریکی بیرون شوند. حکیم برای آنان مانند چراغ امید است. اما، کار SRAK هنوز به پایان نرسیده است؛ در ماه مارچ ۲۰۲۳، سازمان ملل افغانستان را سرکوبگرترین کشور جهان برای زنان و دختران اعلام کرد و گفت طالبان تقریباً تمام حقوق اساسی آنان را از بین برده است. سازمان ملل گفت: «طالبان حتی بیشتر یک سیستم تبعیض را وضع کرده است که زنان و دختران را به تسلط کامل کشانده است، به حدی که این اعمال جمعی نقض جنسیتی و جنایت علیه بشریت به حساب میآید و نیاز به بحث درباره قانونیسازی “آپارتاید جنسیتی” را ایجاد کرده است.»
بلند بردن آگاهی درباره این جنگ علیه زنان به طور قابل توجهی به افغانها کمک خواهد کرد، اما بیشتر از آن، رهبران، جوانان و جهان باید برای ایجاد تغییر تلاش کنند. داستان یلدا و همصنفیهایش در افغانستان، مأموریت GirlUp را منعکس میکند: حمایت از دختران برای دستیابی به برابری، تعلیم و تربیه و توانمندسازی. GirlUp یک ابتکار جهانی برای توسعه رهبری است که توسط بنیاد ملل متحد تأسیس شده و رهبران جوان را توانمند میسازد تا برای برابری جنسیتی و حمایت از حقوق دختران در سراسر جهان تلاش کنند. GirlUp لیسه بتسدا-چیوی چیس، که یک شاخه از این سازمان ملی است، با دختران و زنان جوانی که در سراسر جهان برای حقوق اساسی خود – به ویژه حق تعلیم – مبارزه میکنند، همبستگی دارد.
بهعنوان شهروندان ایالات متحده که از امتیاز تعلیم بدون محدودیت برخوردار هستند، شاگردان این مکتب مسئله حقوق بشر در افغانستان را بسیار تکاندهنده میدانند. معاون GirlUp بتسدا-چیوی چیس، مالی گیبونز گفت: «نمیتوانم تصور کنم که در حالت دائمی ترس زندگی کنم و تعلیمم ممنوع شود.» با بلند بردن آگاهی و تلاش برای برابری جنسیتی جهانی، سازمانهای مدافع مانند GirlUp این داستانها را تقویت میکنند و شجاعت و مقاومت دخترانی که برای یادگیری جان خود را به خطر میاندازند، برجسته میسازند. پلتفرمهای محلی و ملی GirlUp به اعضا این امکان را میدهد که در کنار یلدا و دیگران بایستند و نشان دهند که مبارزه برای حقوق دختران یک نبرد جهانی است. در حالی که نوجوانان افغان برای حق تعلیم خود مبارزه میکنند و خواهان کمک هستند، این به عهده جهان است که به این آپارتاید جنسیتی نقطه پایان بگذارد.